Chcesz uczestniczyć w każdym aspekcie życia swojego dziecka? Nie pozwalasz mu na samodzielność, bojąc się o niego? Wierzysz, że jesteś absolutnie niezbędny/niezbędna, aby twoja pociecha poradziła sobie z problemem? Jeśli odpowiedź brzmi tak, jesteś nadopiekuńczym rodzicem.
Objawy nadopiekuńczości:
- Stawianie dziecka zawsze na pierwszym miejscu.
2. Nieustanne pytanie dziecka, jak się czuje, czy jest głodne, czy nie jest mu zimno.
3. Odgadywanie jego pragnień, zanim ono zacznie je wyrażać.
4. Uleganie/ odpuszczanie dziecku. (Uleganie na wszystkie prośby dziecka, nawet te absurdalne prowadzi do wychowania egoistycznego, samolubnego człowieka. Odpuszczanie wszystkich przewinień tworzy poczucie bezkarności).
5. Wyręczanie dziecka we wszystkich czynnościach, np. ubieraniu się.
6. Kolegowanie się z rodzicami innych dzieci, za którymi nie przepadasz tylko po to, żeby twoje dziecko się z nimi integrowało.
7. Sprawowanie kontroli nad wszystkim, co dotyczy dziecka.
8. Brak domowych obowiązków.
9. Rozwiązanie konfliktów za dziecko, usprawiedliwianie każdego jego wybryku oraz uwalnianie go od grupowej odpowiedzialności.
10. Spędzanie całego czasu z dzieckiem, zamiast pozwolenia mu pobawić się z rówieśnikami.
W skrócie: nadopiekuńczość jest usuwaniem z życia dziecka wszystkich przeszkód oraz niepozwalanie mu na frustrację, rozczarowanie oraz ból.
Typowe komunikaty wygłaszane przez nadopiekuńczego rodzica to:
- Nie biegnij, bo się przewrócisz!
- Nie dotykaj tego!
- Uważaj, zaraz spadniesz!
- Lepiej zostań tutaj z mamą i tatą!
- Daj, ja to szybciutko zrobię za ciebie! (ubiorę, umyję, nakarmię, posprzątam, napiszę, znajdę, itp.)
- A nie mówiłam!
- Widzisz, nie słuchasz mamy, teraz boli!
Problemy dzieci wychowywanych przez nadopiekuńczych rodziców
Świat widziany przez dziecko nadopiekuńczego rodzica jest zły, groźny i niebezpieczny. Dziecko jest przekonane, że tylko mama, tata mogą go uchronić przed otaczającym go wszędzie niebezpieczeństwem. Jednocześnie myśli, że samo nie jest w stanie nic dobrze zrobić. Lęk, który odczuwa nadopiekuńczy rodzic, udziela się dziecku. W rezultacie czuje się gorsze od innych, albo wręcz przeciwnie- uważa, że jest lepsze i żąda wtedy przywilejów. W każdym przypadku dziecko często zostaje odtrącone przez grupę rówieśniczą, a jednocześnie samo się izoluje. Ciągłe nakazy, zakazy, usuwanie przeszkód, wyręczanie powoduje, że dziecko nie uczy się na własnych błędach. Nie jest też w stanie poznać samo siebie, swoich możliwości i ograniczeń. Takie dziecko zazwyczaj nie podejmuje nowych wyzwań, nie wierzy w swój sukces, a jeśli już jakieś zadanie podejmie, szybko się zniechęca i nie doprowadza go do końca. Takie postępowanie prowadzi do wychowania człowieka z niskim poczuciem wartości, nieśmiałego, ale z dużymi oczekiwaniami wobec świata.
Co robić, by nie wpaść w pułapkę nadopiekuńczości?
Wychowywanie dzieci nie jest proste. Kluczem do sukcesu jest zachowanie równowagi. Istotne jest, by wraz z rozwojem dziecka zwiększać sferę „wolności”, pozostając z boku i obserwując poczynania młodego człowieka. Zachęcaj dziecko do podejmowania nowych czynności. Pozwól dziecku badać otoczenie zarówno poprzez dotyk, oglądanie, jak i doświadczanie emocji związanych z kontaktem z innymi dorosłymi, dziećmi. Możesz czuć strach, gdy Twoje dziecko zaczyna jeździć na rowerze, wspinać się na drabinkach, jeździć na rolkach, czy konno, ale nie jest to powód, by przekazywać paniczny lęk swoim dzieciom. Odpuść, pozwól dziecku się przewrócić, pobrudzić, poczuć odrzucenie, zazdrość, klęskę. Życie nie składa się tylko z pięknych chwil. Więcej słuchaj, mniej radź, pozwól, by dziecko podejmowało samo decyzję (gdy jest to możliwe).
Kochajmy więc mądrze, wierzmy, że dzieci potrafią. Ucząc, co wolno, a czego nie, dajemy im możliwość rozwijania samodzielności, pozwalajmy czasem na ich własne błędy. Im więcej wymagamy od dzieci, w odpowiednich granicach, tym czują się bezpieczniej, chcą być aktywne i nie boją się trudności. Pozwólmy dzieciom uczyć się życia!